Voor de vereniging Impuls & Woortblind schreef ik drie jaar geleden het volgende stuk over neurodiversiteit. Mensen vragen mij vaak, wat is neurodiversiteit? Hier kan je de uitleg vinden
Wat is neurodiversiteit?
Neurodiversiteit betekent eenvoudigweg dat er verschillen zijn tussen de breinen van mensen en dus verschillende manieren van denken en leren. Het standaardbrein bestaat niet. Net zoals er geen standaarddier, geen standaardbloem en zeker geen standaardmens bestaat, zo bestaat er ook geen standaardbrein. Zoals we biodiversiteit, culturele en raciale diversiteit hebben, zo is er ook sprake van diversiteit in breinen en dat noemen we neurodiversiteit. Zo bekeken is het dyslectische brein of het ADHD/ADD-brein een breinvariant.*.
Je anders voelen
Vanuit het neurodiversiteitsmodel worden dyslexie, dyscalculie of ADHD/ADD gezien als een manier van informatie verwerken die hoort bij een minder gangbaar brein. Dat wil niet zeggen dat je er geen last van kan hebben. Op school kan je als kind tegen allerlei hindernissen aanlopen. Bijvoorbeeld op het gebied van leren lezen, automatiseren van tafels, stilzitten, stap voor stap een taakje uit voeren. Ook op de werkvloer kan je moeite hebben met overzicht houden, mondelinge of schriftelijk communicatie of wellicht faalangst en stress, omdat je het gevoel hebt dat je niet voldoet of je anders voelt.
Diagnose – bevrijding of stigma?
Een diagnose zoals AD(H)D, dyslexie of dyscalculie kan bevrijdend en helpend kan zijn, omdat het inzicht en begrip geeft over wat er aan de hand is. Tegelijkertijd kan de benaming stoornis een stigmatiserend effect hebben. Dit geeft direct het gevoel dat je een beperking hebt en minder kunt of waard bent dan een ander. Dat is onterecht. Want hoewel je in de huidige maatschappij wellicht allerlei hobbels op je pad vindt op school, studie of werk omdat je brein anders gestructureerd is, wil dat niet zeggen dat jij als persoon met dyslexie/dyscalculie/ADHD/ADD minder capaciteiten hebt of minder bent dan iemand zonder een dergelijke diagnose. Het zegt vooral iets over de soms te eenzijdige manier waarop we in onze samenleving geacht worden te leven, leren en werken.
Het is van belang dat mensen beseffen dat er geen sprake is van een afwijking van ‘wat normaal is’. Je hebt geen stoornis of handicap, maar alleen een net wat anders gestructureerd brein dan wat de meesten in onze samenleving als ‘gangbaar’ zien en waarop o.a. onderwijsmethoden en werksituaties zijn afgestemd.
Meer gelijkwaardigheid
De benadering van neurodiversiteit nodigt uit om te kijken naar het totaalbeeld van de capaciteiten van een persoon. Door alle breinen als divers te benaderen ontstaat er meer gelijkwaardigheid. Iedereen heeft namelijk sterke en zwakke kanten. Op deze manier word je nieuwsgierig naar de sterke kanten van een persoon, want daar zitten de mogelijkheden en het plezier.
Wil je graag meer weten over neurodiversiteit? Of benieuwd hoe ik jou of jouw kind verder kan helpen, neem gerust contact op.
*Nel Hofmeester, Van medisch model naar Neurodiversiteit. Magazine van Impuls & Woortblind